B sayfasından devam
75-) Ve neza'na min külli ümmetin şehiyden
fekulna hatu burhaneküm fealimu ennel Hakka Lillâhi ve dalle anhüm ma kânu
yefterun;
Her
ümmetten bir şahit (Rasûl) çıkartıp dedik ki: "Hadi kesin delilinizi
getirin!" Bunun üzerine bildiler ki Hak Allâh içindir! Uydurdukları şeyler
de, kendilerinde kaybolup gitti! (A.Hulusi)
75 - Hem
her ümmetten birer şahit çıkardık ta haydin bürhanınızı dedik mi o vakit Hakk
Allahın olduğunu bilmişler ve o uydurdukları şeyler kendilerinden kayıp olup
gitmişlerdir. (Elmalı)
Ve neza'na min külli ümmetin şehiyde
zaten, yani burada şöyle bir ara cümle fahval hitaptan söz geliminden
anlıyoruz; O demeye kalmadan, o sorduğu cevap vermeye kalmadan biz her ümmetten
bir şahit çıkarmış olacağız.
Hani biraz önce 65. ayette tefsir
ederken demiştim ki yarısı ilerde gelecek 75. ayette o işte bu. A’raf/6. ayetini
ikiye bölelim, birinci kısmını 65. ayet 2. kısmını 75. ayet temsil ediyor. İşte
burada ikinci bölüm geldi. Ne bu?
Ve neza'na min külli ümmetin şehiyde
yani biz her ümmetten bir tanık çıkarmış olacağız o ağzını açmadan. Kim o
tanıklar? Elbette ki öncelikle peygamberler. Peygamberler gönderildikleri
ümmetlerine tanıktırlar, şahittirler. Allah onların tanıklığını dikkate
alacaktır. Onun için de şehiyddirler. fekulna hatu burhaneküm ve dönüp; Haydi
getirsenize delilinizi diyeceğiz. fealimu ennel Hakka Lillâhi ve dalle anhüm ma kânu yefterun
sonuçta onlar fena bir biçimde anlayacaklar ki gerçek bütünüyle Allah’tan
yanaymış. Evet, ennel Hakka Lillâh
gerçek meğerse Allah’tan yanaymış. Ve çarpık tasavvurlarının ürettiği sahte
tanrılar kendilerini yalnız bırakmış olacak. Yani çekilip gidecekler. Veya
görünmeyecekler ve
dalle anhüm ma kânu yefterun.
Yefterun burada üretilen şey, ürettikleri şey demektir. Yani yok
aslında, aslı yok. Fakat üretmişler. Sanal tanrılar, simülatif tanrılar. Yok
aslında. Sanal tanrı. Yani tanrı zannettikleri, tanrı işlevi yükledikleri. Ama
değil. Buna iftira diyor Kur’an. Hem de iftiranın en büyüğü Allah’a iftira. Bu
manada biz yamuk tasavvurun ürünü diyoruz buna. Tasavvurlarında imal ettikleri.
Yok ama varmış gibi imal ettikleri şey.
Çarpık tasavvur sahte tanrıların
imalathanesidir. Eğer bir tasavvur çarpılmışsa, yamulmuşsa, şaşırmışsa sürekli
sahte tanrı üretir. Kendi ürettiği tanrıya kendisi kul olmaya başlar. Korku
üretir, endişe üretir, tutku üretir. Kara, ak değil kara sevda üretir. Her ne
ise, ama ürettiğine döner kendisi tapınmaya başlar.
Yeni bir pasaja giriyoruz. Bütün
bu ayetler aslında bu pasajda verilen örneğe bir giriş hükmü taşıyordu. İşte bu
surenin en çarpıcı örneklerinden biri. Servet ahlakıyla ilgili bir tarihi
örnek.
76-) İnne Karune kâne min kavmi Musa febeğa
aleyhim* ve ateynahu minel künuzi ma inne mefâtihahu letenuü Bil usbeti ülil
kuvveti, iz kale lehu kavmühu lâ tefrah innAllâhe lâ yuhıbbül ferihıyn;
Muhakkak
ki Karun, Musa'nın kavminden idi de onlara haddi aşıp zulmetti... Ona öyle
hazineler vermiştik ki onların anahtarları güçlü bir gruba ağır gelirdi... Hani
yurttaşları ona dedi ki: "Şımarma, muhakkak ki Allâh şımarıp taşkınlık
gösterenleri sevmez." (A.Hulusi)
76 -
Hakikaten Karûn Musâ’nın kavminden idi de onlara karşı bağyetmiş idi, ona öyle
hazîneler vermiştik ki anahtarları cidden güçlü kuvvetli bir bölüğe ağır
geliyordu, o vakit kavmi ona şöyle demişti: güvenme çünkü Allah güvenenleri
sevmez. (Elmalı)
İnne Karune kâne min kavmi Musa
Unutmayın ki Karun da Musa kavmine mensup biriydi.
Karun bazıları Tevrat’ın sayılar
bölümünde hikayesi anlatılan Korah la özdeşleştirirler Karun’u. Kur’an da
anlatılan Karun’u ki Kur’an da da sadece burada geçmez aslında. Mü’min
suresinde de geçer, ankebut suresinde de geçer , hatta üçlü olarak geçer.
Firavun, Haman, Karun oralarda. Nedir bu üçlü. Bu üçlü; üç erke delalet eder
tarih boyunca. Siyasal erk; firavun. Bürokratik erk Haman. Ekonomik erk Karun.
Bu üçü tarih boyunca küfür ve zulüm merkezleri bu üç alanı hedeflemişlerdir.
Siyaset, bürokrasi ve ekonomik. Bu üç alanda birden eğer küfrün ve zulmün eline
geçerse artık orada, o toplumda zulüm payidar olur. O toplumu zulüm yönetmeye
başlar. Onun için siyasal erki firavun, bürokratik erki Haman, ekonomik erki
Karun’la temsil ediyordu firavun zulmü ve işte bunların üçüncü ayağı olan
ekonomik ayağı olan Karun’un o Karunlaşma mantığı, süreci burada ele alınıyor.
Tevrat’ta geçen Korah’la Kur’an
da anlatılan Karun bazı müfessirler benzeştirse de, hatta aynılaştırsa da iki
olay arasında fark var.
1 – Ankebut ve Mü’min, Ahkâf,
suresinde Karun Firavun ve Haman ile birlikte işbirlikçi olarak anılır. Çok
ilginçtir Hz. Musa’nın kavmindendir. İsrail oğullarındandır, onlara mensuptur
bu ayette söylendiği gibi. Hatta tüm yorumcular Hz. Musa’nın akrabası olduğunu
söylüyorlar. Amca çocuğu, ya da yeğeni olduğu söylüyorlar. Yani bu kadar yakın
bir akraba. Fakat ilginçtir, İsrail oğullarına mensup olmasına, kendisini ezen
firavuna yardakçılık ve işbirlikçilik yapıyor. İsrail oğullarına mensup olmasına
rağmen. Hz. Musa’ya yakın olmasına rağmen. Böyle bir işbirlikçinin hayatı
anlatılıyor. Servet uğruna, serveti elde tutmak uğruna ait olduğu iman
kitlesinden kopup, kendisine zulmeden insanın iktidarına payanda olmak, koltuk
değneği olmak. İşte bu ilginç bir tarihsel örnek, ibretlik bir sahne bu
aslında.
2 – İkincisi Yani Karun, Haman’la
birlikte, firavunla birlikte anılıyor, oysa Korah olayı mısırdan çıkıştan
sonra. Tevrat’ta anlatılan korah olayı. Çıkıştan sonra İsrail oğulları
içerisinde meydana gelmiş bir olay. İkincisi Karun olayı mal mülk eksenli
olarak Kur’an da ele alınıyor, Korah olayı Tevrat’ta ki Hz. Musa’ya ufak çaplı
bir siyasal isyan olarak ele alınıyor. Müşterek tek noktası akıbetleri, yere
batma biçiminde. İki olayda da sonuç yere batma biçiminde gerçekleşiyor ki bu
mecazdır aslında. Bu insanların sonuç alamamaları ve en sonunda kaybetmeleri
anlamına geliyor.
Tefsirlere göre Hz. Musa malının
sadakasını istemiştir Karun’dan, fakat Karun vermeyi reddetmiştir. Yine bir
başka yoruma göre tefsirde bunun üzerinde Hz. Musa’ya Karun, iftira komplosu
kurmuştur. Yani bütün bu olaylar olmuştur veya olmamıştır tefsirlerin naklettiği
bu olaylar, ama Karun Kur’an da açıkça ifade edildiği gibi İsrail oğullarına
mensup biridir, buna rağmen zulmün işbirlikçisidir. Kendisine zulmeden bir
gücün koltuk değnekliğine gönüllü olmuştur ve burada da o dile getiriliyor.
Ayetten ibret alınacak nokta şu;
Hz. Musa’ya akraba olacak kadar yakın bir insan azabiliyor ve Hz. Musa ona
hidayet edemiyor. Yani hidayet elinde olmuş olsaydı bu akrabasına ve kavminin
bu seçkin insanına ederdi. Burada 56. ayete de zımni bir gönderme var. Yani sen
sevdiğini doğru yola iletemezsin;
İnneke lâ tehdiy men ahbebte ve
lakinnAllâhe yehdiy men yeşa' (56) fakat Allah isterse dilediğini
doğru yola ulaştırır ayetine de bir zımni atıf var gibi. Aynı zamanda bu atıf
Yahudilerin kutsal ırkçlığını ret. Ey kutsal ırkçılığı, yani ırki değerlerini
imanlarıyla karıştıran kavim. Bakın Karun’da İsrail oğullarından dı ama ihanet
etti. Sizin en büyük düşmanınızın koltuk değneği oldu. O halde siz kutsal ırk
teranesine, yalanına nasıl sarılabiliyorsunuz. Eğer ırk belirleyici olsaydı Karun’un
ırkı da sizdendi. Ama görüyorsunuz belirleyici değil.
febeğa aleyhim fakat onların
omuzlarında yükselerek haddi aştı. Beğa aleyhi câr ve mecruru ile birlikte
gelince ekonomik bir sömürüye bir atıf. Yani Febeğa aleyhim onların omuzlarına
çıktı, onların omuzlarından onlara zulmetmeye başladı. Beğa; haddi aştı, sınırı
geçti, taşkınlık yaptı anlamına. Ama aleyhim ibaresi ile birlikte onların
omzuna basarak yükseldi, fakat bunu onların aleyhine kullandı sonucunu
çıkarabiliriz.
Etrafınızda görebilirsiniz bu
örnekleri. Siz yüceltirsiniz, daha doğrusu sizi sömürerek bir yere gelir, veya
sizin sayenizde, veya sizin yardımınızla, desteğinizle bir yere gelir, geldiği
yerde sizin kafanıza ayaklarıyla vurmaya başlar. Böyle bir tipi canlandırıyor
aynı zamanda.
ve ateynahu minel künuzi ma inne mefâtihahu
letenuü Bil usbeti ülil kuvve zira biz kendisine öyle hazineler
vermiştik ki sadece anahtarlarını taşımak bile güçlü kuvvetli bir müfrezeye,
yani bir manga adama zor gelirdi. Bil Usbe. Aslında kırka kadar insan topluluğuna
denilir. Burada mafâtihahu; hem anahtar anlamında ki miftah, yada Miftah, yani
hemzesiz. Hem de korumaya alınan şey hazine. Anahtar kilit altındaki şey
anlamına gelen meftah’ın çoğuludur. Onun için iki anlama da alınabilir aslında.
Bu ayetler serveti yermiyor,
dikkat buyurun. Biz vermiştik diyor rabbimiz biz vermiştik. Kötü bir şey
olduğunu söylemiyor servetin. Fakat servetle şımarmayı ve paylaşmamayı yeriyor.
Cüneyd-i Bağdadi’nin fakr
tarifini hatırlayın lütfen. Ne diyordu? Fakr’ı tarif ederken; fakirlik nedir
fakr nedir; Her şeye sahip olduğun halde hiçbir şeyin sana sahip olmasına izin
vermemendir. Evet, bazı insanlar vardır ki hiçbir şeye sahip değildir, fakat en
ufak bir şeye sahip olsalar kendisine onun sahip olmasının önüne geçemezler.
Hatta hatta bazıları sahip olmadıkları şeyin kölesidirler. Lafıyla dahi kölesi
olduklarını gösterirler. Sahip değildir ama, mesela zenginin malı züğürdün
çenesini yorar hesabı, sahip olmadıkları şeyler onların gece rüyalarını gündüz
hayallerini süsler.
İşte budur bela. Fakr nedir? Her
şeye sahip olsan da hiçbir şeyin sana sahip olmasına izin vermemendir. Yani
aracı araç olarak tutmandır. Serveti binek olarak tutmandır, servetin bineği
olman, daha doğrusu serveti sırtına bindirmen değil.
iz kale lehu kavmühu bir gün kavmi
ona dedi ki; lâ
tefrah innAllâhe lâ yuhıbbül ferihıyn şımarma, çünkü Allah
şımarıkları sevmez.
Devam ediyor D sayfasına geçiniz.
123.
videoyu toplu olarak http://kurantefsir.wordpress.com/2012/11/16/islamoglu-tef-ders-kasas-60-88123/
bulabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder