b sayfasından devam
2-) Halekal'İnsane min 'alak;
İnsanı
Alak'tan (kan pıhtısı; genlerden) yarattı. (A.Hulusi)
02 - İnsanı
bir alâktan yarattı. (Elmalı)
Halekal'İnsane min 'alak insanı
yarattı, min ‘alak, ‘alaktan yarattı. Yine elleziy Halaka, halakal insan.
Ellziy halaka da da mef’ul yok. Halaka külle şey’ olabilir mi? Mümkindir, belki
en doğrusu da budur. Her şeyi yarattı. Çünkü bir sonraki ayette insanın
yaratılışı ayrıca dile getiriliyor. Demek ki yaratan Rabbin adına oku, her şeyi
varlığı var eden Rabbin adına oku manasına geliyor. Varlığı var eden Rabbin
adına oku. Çünkü halaka nın mef’ulü
de yok. Onun için biz bunu her şeyi yarattı, ama her şeyin içerisinde özel bir
şey yarattı.
Kim o? El İnsan, İnsanı yarattı.
Çünkü insan çok özel merdüm-i dide-i ekvân, Kâinatın göz bebeği Ahsen-i Takvim,
bir önceki derste işledik ya, en güzel kıvamda yaratılan varlık Ve
lekad kerremna beniy Adem.. (İsra/70) ademoğlunu biz mükerrem kıldık
yani Aziyz kıldık, ikram edilmiş kıldık. Kat kat ikram ettik manasına gelir çok
temelde, tek kat değil kat kat. Dolayısıyla Hz. İnsandan bahsediyor Kur’an.
İnsan kâinatın göz bebeği. Allah kâinatın gözüne çöp dürter mi, veya
dürtülmesine izin verir mi, kâinatın gözü kör olsun ister mi. Onun için merdüm-i
dide-i ekvân olan insanın, yani kâinatın göz bebeğinin hep görür halde olmasını
istiyor, uyanık olmasını istiyor, diri olmasını istiyor, kendini gözetmesini
istiyor, nefsi üzerine basiret olmasını istiyor ‘alâ nefsihi basiyra.
(Kıyamet/14) dolayısıyla düşmanı tarafından avlanmasın istiyor. Şeytan ve egosu
tarafından avlanmasın istiyor. İşte onun için insanın yaratılışına özel dikkat
çekiyor; Halekal'İnsan
Neden yarattı? Min ‘alak.
Öncelikle minel ‘alak değil, belirlilik takısıyla gelmiyor yani aklınızın
ermediği bir şey bu. ‘alaka; alaka oradan gelir, alaka kuran demektir, ilgi
kuran, yapışan, tutunan, asılan, bitişen manasına gelir. Bunu embriyo olarak
tefsir etmiş alimlerimizin hemen hemen tamamı yani emriyolojik düzenin ilk
safhası, insanın anne karnında oluşum sürecinin ilk safhası olarak tefsir
etmişler. Onun için embriyo ya da ‘alaka, ya da hücre manası verilmiş.
Fakat buna itirazım var, bu mana
isabetli değil gibime geliyor. Zira bu ayetlerde insanın embriyolojik yaratılış
süreci anlatılmıyor, bu ayetlerde insanın maddi değil manevi tarafı
anlatılıyor. İşte anahtar kelimeler belli; ıkra; OKU. Rab, halaka, yaratma,
ekram; en keriym olan, ikram sahibi rab. Alemle, taliym; Öğrenme. Bil kalem;
Kalem. Bakınız ilk inen vahyin anahtar kelimelerini saydım. Bu anahtar
kelimeler insanın cesedine, bedenine değil, insanın manevi tarafına dairdir
hepsi.
O zaman niye bu istisna olsun.
‘alak neden embriyo olsun. İnsanın anne karnında ki yaratılış sürecine dahil
olsun. Kaldı ki ‘alak kelimesine kök anlam olarak elimizdeki en güzel
etimolojik lügat olan İbn. Faris’in mekais-ül lüga sı şu manayı vermiş; Çok
ilginç, el hubbül lazım lil kalb. Kalp için gerekli olan sevgi. ‘Alak; sevgi ve
alakadır. Allah insanı sevgiden yaratmıştır, alakadan, ilgiden yaratmıştır.
Bu sadece yaklaşık bir yorum
olsun diye yapmadım delillerim var. Bir kere burada eğer ‘alak embriyo ile
ilgili olsaydı ceninin rahimde ki embriyolojik süreçlerinden birini ifade
etseydi insana tahsis edilmezdi. Halakal insan; burada insana tahsis ediliyor.
Çünkü embriyolojik süreç sadece insanla alakalı değil ki tüm memeli canlıların
embriyolojik süreci aynıdır, niye insana has olsun ki. ‘alak, mudğa, ızam yani
anne karnında, anne rahminde bir ceninin oluşum süreçleri tüm memeli canlılarda
aynıdır, insana has değildir ki. Oysa ki bu ayet insana has bir yaratılmadan
söz ediyor. İnsana özgü olan tamamen insanı insan eden o özel durumdur ve işte
insanı sevgiden yarattı manası bunun için tercihe şayandır. Bunun için bu
manayı veriyoruz. Allah insanı sevgiden yarattı.
3-) Ikra' ve Rabbükel'Ekrem;
Oku! (Çünkü) Rabbin Ekrem'dir!
(A.Hulusi)
03 - Oku,
o keremine nihayet olmayan rabbindir. (Elmalı)
Ikra'; OKU. Te’kit bu, yani insanı
sevgiden yarattı Allah, madem ilgiden yarattı, madem kendisi ile ilgi kursun,
alaka kursun diye yarattı. Yani ilgi duydu Allah insana ki Allah kelimesinin
tüm kombinezonları sevgi manasına gelir. E le he, le ve he, ve le he, ve he le,
he le ve, le ve he ne kadar kombinezon varsa hepsinin son anlamı sevgidir. Onun
içinde Allah sevgisinden yarattı. O zaman OKU. Yani adeta Allah insan
ilişkisinden dolayı OKU. OKU mak içinde eşya, parçalar arasındaki ilişkiyi bul.
Ka ra e de; yan yana getirip ilişki kur manasına gelir zaten. Ka ra ne kökünden
de türediğini söyleyenler olmuş, hangi
kökten türerse türesin mana aynıdır. Yan yana getirdi dizdi, yani anlamsız
harfleri yan yana dizerek anlamlı kelime oluşturdu.
Hadise budur, onun için Allah
ilgi kurmanı istiyor ey insanoğlu, seni ilgiden yarattı, sevgiden yarattı, sen
de o zaman ıkra, ıcma; sen de ilişki kur, parçalar arasında ki ilişkiyi keşfet
ve bütünü anla. Allah’ın seni neden var ettiği üzerinde dur.
ve Rabbükel'Ekrem değil mi ki rabbin
ikram sahibidir ve senin rabbin en keriym olandır, ikramı sonsuz olandır. Evet,
ekram ile geldi. Burada kemal sıfatına geldi. Daha önce fiil sıfatları ile
gidiyordu, Allah’ın ef’aliyle. Halaka Allah’ın ef’alindendir fiillerindendir.
Ama El Ekram Allah’ın kemal ismidir. Yani en çok ikram eden. Aslında keriym
türünün en seçkin olanına denir.
İnsan da keriymdir biliyor
musunuz? Neden? Türünün en seçkini olduğu için. Fakat asıl insanın kerameti
Allah’tan kaynaklanır. Ya eyyühel'İnsanu ma ğarreke BiRabbikelkeriym.
(İnfitar/6) ey insanoğlu bu kadar cömert olan rabbine karşı seni
böyle gururlandıran ne? Elleziy halekake.. ki seni, O yarattı. Fesevvake
sana yaratılış amacını O yükledi, tefsiye etti fe'adelek (İnfitât/7) seni
dengeli, bir biçimde yarattı. Duygu-düşünce, ceset-ruh, madde-mana,
dünya-ahiret. Bak dengesizlik var mı? Fiy eyyi suretin ma şâe rekkebek. (İnfitâr/8)
ve seni dilediği surette terkip etti ey insan. O zaman bu kadar cömert olan
rabbine karşı niye küstahsın diyor.
Onun için
Kur’an kerim diyoruz bakınız, Kur’an ın kendisine verdiği sıfattır bu. İnneHU
leKur'ânun Keriym. (Vakıa/77). Neden? Türünün en iyisidir de onun
için. Cebrail için Keriym sıfatı kullanılıyor. Neden? Türünün en iyisidir.
Allah resulü için, yani rasulün keriym. İnsan da keriymdir Ve lekad kerremna beniy Adem..
(İsra/70) çünkü türünün en iyisidir, canlılar türünün en iyisidir. Onun için
Allah ikram ettiği için böyle oldu. Rabbükel'Ekrem
4-) Elleziy 'alleme BilKalem;
O ki, (O Rabbanî özellikleri ve genetiğini) Kalem olarak öğretti (programladı)! (A.Hulusi)
04 - Kalem
ile öreten de. (Elmalı)
Elleziy 'alleme BilKalem O ki
kalemle öğretti. Talime geldik, Allah’ın öğretmesine geldik. Dikkat buyurun
öğretme Allah’a atfedilir Kur’an da. Er Rahmân. (Rahman/1) O sonsuz
rahmet sahibi olan Rahman var ya; Allemel Kur'ân.(Rahman/2) Kur’an ı O öğretti. Halekal İnsân.
(Rahman/3) insanı O yarattı. Allemehül
beyân. (Rahman/4) insana kendini ifade etmeyi, yeteneğini O verdi.
İnsana beyanı talim etti, öğretti.
Yine Bakara
suresinin başında ki Adem’in halife seçilmesi, atanması ayetlerini
hatırlayalım; Ve
alleme AdemelEsmâe küllehâ.. Adem’e isimlerin tamamını öğretti sümme aradahum
alelMelâike sonra onları meleklere arz etti fekale enbiûniy BiEsmâi hâülâi in küntüm
sadikıyn (Bakara/31) eğer sözünüzün arkasında duruyorsanız şunların
isimlerini bana söyleyin dedi. İşte Ta’lim-ul esma nedir? Eşyaya isim verme
yeteneğinin verilmiş olması insana. İbn. Cinni’nin güzel, isabetli teşhisi ile
konuşursak. Yani insanın eşyaya isim verebilme yeteneği. Meleklerin bu yeteneği
yok, ama insanın var. Onun için melekler
insana secde etti yani itaat etti.
Peki insana
bu yeteneği insan mı yarattı (Haşa) insan mı icat etti. İnsanın bilgisi ‘Ibdai
bilgi değildir verilmiş bilgidir. İnsanın bilgisi kendi yarattığı sonradan
yoktan var ettiği bilgi değildir, Allah tarafından verilmiş bilgidir.
Dolayısıyla Kur’an da insanın bilgisine atıf yapılan yerlerde Talimullah;
Allah’ın insana öğretmesi geçer burada olduğu gibi insana öğretmiştir.
Ama
ilginçtir değil mi. bilginin sana değil Allah’a nispet ediliyor fakat enbiûni,
inba ise Adem’e atfediliyor, Adem’e nispet ediliyor. inba, haber verme, bilgi
verme Allah’a, haber verme insana. Allah’ın bilgi verdiği o bilgiyle haber
verir de onun için. Yani ey insan Allah bildirmeseydi sen kendiliğinden asla
bilemezdin, bilmeni Allah’a borçlusun. Çünkü bilme yeteneğini sana vermeseydi
bilemezdin. Akıl vermeseydi bilemezdin. İşte burada ki ıkra, aslında sana
verdiğim akıl nimetini kullan ve varlığı bir kitap bil. Her gördüğün şeyi, her aklına
gelen şeyi bir kitap okur gibi oku ve hakikati illet ve gayesini bul demektir.
Elleziy 'alleme BilKalem kalemle
öğretti. Kalem burada aslında yazı araçlarını ifade eder. oradaki “B” isak
içindir, yani yazı araçlarına delalet eder, yazıyı öğrendiğimiz, hatta bilgi
araçlarına delalet eder. Bilginin öğretilme araçlarının tamamını kapsar bu
kalem. Yani sadece Allah size öğrenmeyi öğretmedi, öğrenmeyi nasıl, hangi
araçlarla yapacağınızı da öğretti manasına gelir.
Devam ediyor d sayfasına geçiniz.
‘Alâk suresini toplu olarak BURADA
bulabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder