70-) Lekad ehazna miysâka beni israiyle ve erselna ileyhim rusula* küllema caehüm Rasulün Bi ma la tehva enfüsühüm feriykan kezzebu ve feriykan yaktulun;
Andolsun biz, İsrailoğullarının sözünü aldık ve onlara Rasûller irsâl ettik! Onlara ne zaman benliklerinin hoşlanmayacağı bir şey ile bir Rasûl gelse, kimini yalanladılar ve kimini de öldürdüler! (A.Hulusi)
70 - Celâlim hakkı için Benî İsraîl’in misakını aldık ve kendilerine Resuller gönderdik, canlarının istemediği bir hükmü ile bir Resul geldikçe onlara bir takımına yalancı dediler, bir takımını da öldürüyorlardı. (Elmalı)
Lekad ehazna miysâka beni israiyle ve erselna ileyhim rusula Doğrusu biz İsrail oğullarından söz almış, kendilerine elçiler göndermiştik. küllema caehüm Rasulün Bi ma la tehva enfüsühüm elçiler kendilerine hoşlanmadıkları bir mesajla geldiği zamanda feriykan kezzebu ve feriykan yaktulun; bir kısmını yalanladılar, bir kısmını ise öldürdüler. Yani Kur’an a ve Resulallah’a direnen İsrail oğullarının, geçmişte kendi içlerinden çıkan peygambere daha iyi davranmadıklarını suçüstü yakalama babından Kur’an Resulallah’a sunarak onu teskin ediyor. Yani bunu sadece sana yapmıyorlar. Resulallah’a da birkaç kez suikast düzenlemişlerdi. Bunu senden önce kendi içlerinden peygamberlere de yaptılar. Onun için problem kendi soylarından gelmemen değil. Kendi soylarından gelenlere ne yaptılar ki sana ne yapsınlar demek istiyor.
71-) Ve hasibu ella tekûne fitnetün fe'amu ve sammu sümme tabellahu aleyhim sümme 'amu ve sammu kesiyrun minhüm* vAllahu Basıyrun Bima ya'melun;
Bir zararı olmayacak zannettiler de (hakikate) kör oldular, (hakikatin seslenişine) sağır kesildiler! Sonra Allâh onların tövbelerini kabul etti... Sonra onlardan çoğu (yine) kör (hakikati değerlendiremeyen) ve sağır (anlatılanı algılayamayan) kesildiler! Allâh onların yapmakta olduklarına (yaptıklarının yaratanı olarak) Basıyr'dir. (A.Hulusi)
71 - Hem başlarına bir fitne kopmayacak sandılar da kör ve sağır kesildiler, sonra Allah tevbelerini kabul buyurdu, sonra içlerinden bir çoğu yine kör ve sağır kesildiler, şimdi de Allah görüyor ne yapıyorlar. (Elmalı)
Ve hasibu ella tekûne fitnetün fe'amu ve sammu Daha ne yapmışlar Yahudileşen İsrail oğulları? Zira kendilerine bir bela gelmeyeceğini sanarak kör ve sağır davrandılar.
İşte bu davranışın temelinde de o müstekbirlik, o kibir yatıyor. Nasıl bir kibir? Biz Allah’ın seçkin bir halkıyız, bize bir şey olmaz. Yani mensubiyetlerini Allah’a karşı torpil (haşa) de kullanmak.
sümme tabellahu aleyhim Sonra Allah onların tevbelerini kabul etti.
Bakınız kaç kere tarihte fırsat verilmiş. Resulallah’a onların kendine karşı gösterdikleri bu garip, bu yadsıma, bu inkar tavrının aslında geçmişte çok örnekleri olduğu hatırlatılıyor.
sümme 'amu ve sammu kesiyrun minhüm Bunun ardından onların çoğu körleşti ve sağırlaştı. Yani onlar şu anda sana ve sana indirilen bu ilahi mesaja karşı kör ve sağır davranıyorlarsa bu, bunu tabiat haline getirmelerinden yüreklerinin gözleri görmez olmuş, yüreklerinin kulakları duymaz olmuş. Onun için Hakikate kendilerini kapatmışlar.
Bunun temelinde yatan en büyük sebep de inanç kibridir. Yani doğrunun patentine sahip olduğunuzu sanmak. Hakikatin patentinin yalnızca kendinizde olduğunu sanmak, işte bu bir inanç kibri. sümme tabellahu aleyhim sonra Allah onların tevbesini kabul etti. sümme 'amu ve sammu kesiyrun minhüm Bunun ardından onların çoğu körleşti ve sağırlaştı. vAllahu Basıyrun Bima ya'melun; Ama Allah yaptıkları her şeyi görmektedir. Onlar kör ama Allah görüyor diyor.
Burada kör ve sağır davranmak şeklinde nitelenen kayıtsızlığın kaynağında, biraz önce söylediğim gibi, Allah’ın seçilmiş halkı olma yanlış düşüncesi var.
72-) Lekad keferelleziyne kalu innAllahe HUvel Mesiyhubnü Meryem* ve kalel Mesiyhu ya beni israila'büdullahe Rabbiy ve Rabbeküm* innehu men yüşrik Billahi fekad harramallahu aleyhil cennete ve me'vahün nar* ve ma lizzalimiyne min ensar;
Andolsun ki: "Allâh, Meryemoğlu Mesih'tir" diyenler hakikati inkâr edenlerden oldular... (Oysa) Mesih şöyle dedi: "Ey İsrailoğulları... Benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz (olan) Allâh'a kulluk edin... Çünkü kim Allâh'a şirk koşarsa, muhakkak Allâh ona cenneti haram kılmıştır! Onun varacağı yer cehennem ateşidir! Zâlimler için hiçbir yardımcı yoktur!" (A.Hulusi)
72 - Elbette küfretti şunlar: «Allah Meryem'in oğlu Mesih’tir» diyenler, halbuki Mesih şöyle demişti: Ey Beni İsrail hep Allah'a ibadet ediniz benim de rabbim sizin de rabbiniz, Allah'a kim şirk koşarsa Allah ona Cennetini haram etmiştir ve varacağı yer ateştir ve zalimlerin ensarı yoktur. (Elmalı)
Lekad keferelleziyne kalu innAllahe HUvel Mesiyhubnü Meryem Burada yine ehli kitabın bir başka kesimine Hıristiyan kesimine sözü getirdi Kur’an ve dedi ki; Doğrusu, Allah Meryem oğlu Mesih’in ta kendisidir diyenler inkara sapmıştır.
ve kalel Mesiyhu ya beni israila'büdullahe Mesih dedi ki; Ey İsrail oğulları, ya beni israila'büdullahe Rabbiy ve Rabbeküm benim ve sizin Rabbiniz olan Allah’a kulluk edin. Dediği halde onlar Mesih’i, Allah’ın ta kendisi ilan ettiler. Teslis inancına dikkat çekiyor burada.
Burada aslında sevgili dostlar, ne zaman dedi bunu derseniz, eldeki İncilleri açıp baktığınızda Hz. İsa’nın bunu söylediğini görüyorsunuz. Ki ben Matta, sayfa da vereyim bab da vereyim; Matta’nın 4. babının 10. cümlesi, Luka’nın 4. babının 8. cümlesi, Yohanna’nın 20. babının 17. cümlesinde Hz. İsa’nın, Kur’an ın naklettiği bu çağrısı açıkça görülüyor. Yani onların kendisini tanrı edinmemeleri, sadece Allah’a kulluk etmeleri çağrısını orada açıkça görebiliriz.
innehu men yüşrik Billahi fekad harramallahu aleyhil cennete Kim Allah’a şirk koşarsa, -Bu söz Hz. İsa’ya ait değil. Tekrar, Allah’ın sözüne dönüldü- Kim Allah’a şirk koşarsa kesinlikle Allah ona cenneti haram kılar.
Aslında sevgili dostlar çok ilginç bir dil kullanımı var bu ayette. Yukarıda onları müşrik olarak nitelendirmedi. Mekke müşriklerine dediğini söylemiyor Kur’an. Yani onlar şirk koştular demiyor. vellezîne eşrakû ifadesini Hıristiyanlar için, Yahudiler için kullanmaz. Çok ilginçtir. Veya Müşrikiyn, onlar müşriktirler demez, kullanmaz. Ama şöyle bir ifade getiriyor, yani daha yumuşak bir söylem;
innehu men yüşrik Billahi fekad harramallahu aleyhil cennete Kim Allah’a şirk koşarsa kesinlikle Allah ona cenneti haram kılar. Yani ortada bir ifade getiriyor Kur’an.
ve me'vahün nar Onun varacağı yer ateştir. ve ma lizzalimiyne min ensar; Zalimler bir yardımcı da bulamayacaklar.
Neden böyle bir üslup kullandığına biraz sonraki ayetlerde tekrar döneceğim.
73-) Lekad keferelleziyne kalu innAllahe sâlisü selâseh* ve ma min ilâhin illâ ilâhun vahıd* ve in lem yentehu amma yekulune leyemessennelleziyne keferu minhüm azâbün eliym;
Andolsun ki: "Allâh, üç'ün üçüncüsüdür" diyenler de hakikati inkâr edenlerden olmuşlardır! Tanrısallık kavramı geçersizdir, Ulûhiyet sahibi TEK'tir!.. Söylemekte olduklarından vazgeçmezler ise, onlardan hakikati inkâr edenler, elbette acı veren azabı yaşayacaklardır! (A.Hulusi)
73 - Elbette küfretti şunlar: «Allah üçün üçüncüsü» diyenler, halbuki bir tek ilahtan başka ilâh yok, eğer bu dediklerinden vazgeçmezlerse elbette işlerinden kâfir kalanlarına şüphesiz ki bir elîm azap dokunacaktır. (Elmalı)
Lekad keferelleziyne kalu innAllahe sâlisü selâseh Doğrusu Allah; Üçün, üçüncüsüdür diyenler küfre girmiştir, inkara sapmıştır. Yine Hıristiyan sapmasından söz ediliyor.
ve ma min ilâhin illâ ilâhun vahıd Oysa bir tek Allah’tan başka tanrı yoktur.
Burada teslis reddediliyor. Nisa/171. ayette de bunu, teslisi ele almıştım. Biraz daha detaylı bir biçimde. Burada da detaylandırmayacağım.
Teslis tüm ilahiyatların en açıklanamaz, en karmaşık, en anlaşılmaz problemidir. Yani tüm ilahiyatlar içerisinde, tüm teolojiler içerisinde en anlaşılamaz, en karmaşık, en açıklanamaz olan problem, teslis problemidir. Teslis kadar karmaşık bir ilahiyat problemi daha yoktur. Bunu kendiler de açıklayamadığı için dogma denilmiştir teslise.
Onun için önce inan, sonra açıklanabilirse açıklarsın gibi bir formül koymuşlardır Hıristiyanlar. Önce inanç istemişlerdir. Ama inanan kimsenin aklını teskin etmek, ikna etmekte mümkün olmamıştır teslis konusunda. Teslisin Hıristiyanlığa Pavlus tarafından sokulduğunu ve bir putperest geleneği olduğunu, Hint putperestliğinde olsun, Mısır putperestliğinde olsun, Anadolu putperestliğinde olsun teslis inancının zaten var olduğunu daha önce söylemiştim.
Mesela Eski Hint’te Trimurti, tam teslis manasına gelir. Brahma, vişnu, şiva. Üçlü bir teslis. Bunların hepsi, Baba, oğul, ruh-ül Kudüs. Brahma, vişnu, şiva. Alt alta yazın aynısına tekabül ederler.
Eski Mısır’da ki Hermes Trismegistus, yani üç megistus. Üçlü bir tanrı. Tanrı’yı üçe bölmek ve üçü bir de görmek.
Tabii Hristiyan teslisi bizatihi Hz. İsa’ya Allah demiyor. Böyle bir izah getirmiyorlar zaten. Onlar da bunu kabul etmiyorlar. Ancak bazı Hıristiyan mezheplerinde Allah’ın İsa’da tecelli ettiği söyleniyor. Bazılarında, Allah’ın İsa’nın bedenine hulül ettiği, onun suretine girdiği (haşa) söyleniyor. Bazılarında; selase uklum kalıbından da anlaşılacağı gibi, üç element, Allah’ın üç ana elemekti (haşa). Yani Allah’ı elementine ayırmak gibi çok garip, tanrıyı, yaratıcıyı elementlerine ayırmak. Elemanlarına ayırmak gibi çok garip bir mantıkla izah edilmeye çalışılıyor. Ama bu izahların hiçbiri de ikna edici olmuyor.
Lakin şunu bilmemiz gerekiyor; Bizatihi Hz. İsa Allah’tır demiyorlar. Zaten onun yiyip içtiğini de öldüğünü kendiler söylüyorlar. Ve şunu sorduğunuzda, işte orada söz bitiyor. Allah nasıl ölür..! Nasıl çarmıha gerilir. Dediğinizde (haşa) tanrı nasıl, yani, siz de gökten sofra indiğini ve yediğini kabul ediyorsunuz, son yemek diyorsunuz. Demek ki bu yiyor, içiyor ve ölüyor. O zaman yiyen, içen ve ölen tanrı olamaz.
Tabii bunu kendiler de kabul ediyorlar. Ancak çok karmaşık bir izah tarzına sapıyorlar ki o da zaten izah olmaktan çıkıyor. Onun için tüm ilahiyatların en karmaşık, en anlaşılamaz problemidir yani teslis problemi.
Burada, biraz önce sorduğum soruya işte burada cevap vermiş oldum. Onun için Kur’an bizatihi müşrik olarak nitelendirmiyor onları. Onlar çünkü bunu açıkça böyle söylemiyorlar. Te’vil ediyorlar. Yorum yapıyorlar.
ve in lem yentehu amma yekulune leyemessennelleziyne keferu minhüm azâbün eliym; Bu iddialarına bir son vermedikçe, hakikati inkar eden bu gibilerin başına şiddetli bir azap gelecektir.
74-) Efela yetubune ilAllahi ve yestağfiruneHU, vAllahu Ğafûrun Rahıym;
Hâlâ Allâh'a tövbe edip, bağışlanmaları için yalvarmayacaklar mı? Allâh Ğafûr'dur, Rahıym'dir. (A.Hulusi)
Daha Allaha tevbe edip istiğfar etmeyecekler mi? Allah gafur, rahîmdir. (Elmalı)
Efela yetubune ilAllahi ve yestağfiruneHU Hala Allah’a yönelip ondan af dilemeyecekler mi..! Özellikle Hıristiyanlar için söylenmiş şey bu. Yani Allah’ın af kapısının Yahudiler için açık olduğu gibi, onlar için de açık olduğunu söylüyor.
vAllahu Ğafûrun Rahıym; Ve Allah’ın bu iki sıfatı hatırlatılıyor. Zira Allah çok bağışlayıcıdır, rahmet menbaıdır, kaynağıdır.
75-) Mel Mesiyhubnü Meryeme illâ Rasul* kad halet min kablihir Rusül* ve ümmühu sıddiykah* kâna ye'külanit ta'am* ünzur keyfe nübeyyinü lehümül ayati sümmenzur enna yü'fekun;
Meryemoğlu Mesih sadece bir Rasûldür... Ondan önce de Rasûller gelip geçti! Onun annesi sıddîkadır (hakikati görüp şüphesiz tasdik etmiş olan)! İkisi de yemek yerlerdi (beşerdi)!.. İşaretleri onlara nasıl açıkladığımıza bir bak! Sonra bak, nasıl gerçekten sapıyorlar! (A.Hulusi)
75 - Meryem'in oğlu Mesih (İsa), sadece bir peygamberdir. Ondan önce de peygamberler gelip geçmiştir. Anası da dosdoğru bir kadındır. Her ikisi de yemek yerlerdi. Bak onlara âyetleri nasıl açıklıyoruz. Sonra yine bak nasıl yüz çeviriyorlar! (Elmalı)
Mel Mesiyhubnü Meryeme illâ Rasul Meryem oğlu Mesih yalnızca bir elçidir. kad halet min kablihir Rusül ondan önce de elçiler gelip geçmiştir. Hatırlayın Alu İmran/144. ayeti;
Ve ma Muhammedün illâ Rasul Muhammed, Allah’ın elçisinden başka bir şey değildir. kad halet min kablihirRusül ondan öncede elçiler gelip geçmiştir. Adeta aynı formlar. Birbirine çok yakın formlarla kullanılıyor. Ve bununla söylenmek istenen; Peygamberlerinizi, sevdiklerinizi, velilerinizi severek iftiraya uğratmayın. İftira etmeyin. Yani severek dışlamayın.
İki şekilde dışlarsınız:
1 – Nefret ederek, alçaltarak dışlarsınız.
2 – Severek dışlarsınız hayattan. Örnek olmaktan çıkarırsınız. İlahlaştırdığınız zaman örnek olmaz zaten. Çünkü İnsanlar ilahları örnek alamazlar. Taklit edemezler, tahkik edemezler, hayata dönüştüremezler. İnsanlar insanları örnek alırlar. Onun için önderlerini ve sevdiklerini, peygamberlerini örnek almak istemeyen kavimler, toplumlar, ümmetler, peygamberlerine en büyük kötülüğü onları melekleştirerek, onları olağanüstüleştirerek,onları ilahlaştırarak yapmışlardır ve bu Resulallah tarafından Şu cümle ile yasaklanmış;
- La tutruni kema etrıyyet me Meryem..!
Beni Meryem’in oğluna yaptıkları gibi uçurmayın. Olağanüstüleştirmeyin.
- Fe innema ena abdun..! Ben yalnızca bir kulum. Fe kulu, Bana deyin ki; Abdullahi ve rasuluhu..! Allah’ın kulu ve elçisi deyin.
Bundan harika bir formül, bundan güzel bir uyarı olamaz bu anlamda. Yine Kur’an devam ediyor:
ve ümmühu sıddiykah Bu sefer de Yahudilerin iftirasını reddediyor. Yahudiler annesine iftira etmişler, onu, babası belirsiz çocuk olarak nitelemişlerdi. Onun için burada hem yüceltmeyi, hem alçaltmayı. Hem aşırı yüceltmeyi, hem de iftirayı reddediyor, dengeye çekiyor.
kâna ye'külanit ta'am Harika bir de delil getiriyor. Sıradan, hepimizin gördüğü bir şey, her ikisi de yiyecekle beslenirlerdi. Yiyecekle beslenen nasıl tanrı olabilir.
ünzur keyfe nübeyyinü lehümül ayat Bak biz ayetleri insanlara nasıl açıklıyoruz. sümmenzur enna yü'fekun; ve yine bak onlar nasıl tersyüz ediyorlar.
76-) Kul eta'büdune min dunillahi ma la yemlikü leküm darren ve la nef'a* vAllahu HUves Semiy'ul 'Aliym;
De ki: "Allâh'ın dûnunda, sizin için bir zarar veya faydası olmayanlara mı kulluk ediyorsunuz? Allâh 'HÛ'dur; Semi' ve Aliym." (A.Hulusi)
76 - Ne bir faideye malik olmayan şeylere mi tapıyorsunuz, halbuki Allah işiten, bilen ancak o, (Elmalı)
Kul eta'büdune min dunillahi ma la yemlikü leküm darren ve la nef'a De ki; Allah dışında size hiçbir zarar veremeyen ve yarar sağlamayan şeylere de mi tapıyorsunuz.
Dikkatinizi çekerim bir üstte Hz. İsa ve Meryem anıldı. Onların yarar ve zarar sağlamadığı ifade ediliyor. Taberi’de aynısını anlıyor. Düşünün geçmişlerinden, velilerinden yarar ve zarar umanlar, bekleyenler, onların tamamına bir cevap. Hz. İsa ve Hz. Meryem için kullanılan bu ifade, onların dışındaki sıradan insanlar için haydi haydi geçerlidir. Onun için büyüklerini yüceltenler, ululaştıranlar, uçuranlar, özellikle bu ibareye dikkat etmelidirler.
vAllahu HUves Semiy'ul 'Aliym; Oysa yalnızca Allah’tır her şeyi işiten ve bilen.
77-) Kul ya ehlel Kitabi la tağlu fiy diyniküm ğayrel Hakkı ve la tettebi'u ehvae kavmin kad dallu min kablü ve edallu kesiyren ve dallu an sevais sebiyl;
De ki: "Ey Ehl-i Kitap... Dininizde, haksız olarak ölçüyü kaçırıp haddi aşmayın... Daha önce birçoğunu saptırmış ve yolun merkezinden sapmış bir kavmin boş hayallerine tâbi olmayın!" (A.Hulusi)
77 - De ki: ey ehli kitap! dininizde haksız ifrata dalmayın, bundan evvel şaşmış, bir çoklarını da şaşırtmış ve yolun doğrusundan sapmış bir kavmin hevaları ardından gitmeyin. (Elmalı)
Kul ya ehlel Kitab Ey kitap ehli de. la tağlu fiy diyniküm ğayrel Hakk akidenizde hakikatin sınırlarını çiğnemeyin. Yani dinde aşırılık yapmayın. Dinin sizin için koyduğu sınırları aşmayın. Aşarsanız fazla inanmış olmazsınız. Aksine inancınızı tahrif etmiş olursunuz. Yani fazla inanmak göz mü çıkartır demeyin. Fazla inanmak fazla aşa benzemez. Daha çok inanalım, yani ne yapalım, peygamberimizi ilahlaştıralım. Velilerimizi peygamberleştirelim. Daha çok inanmış oluruz.
Öyle mi? Hayır inancınızı bozmuş olursunuz. İnanç bozmaya gelmez. Sınırını çiğnediniz mi hepsi gider. Onun için burada da sınırlarını gözetin diyor.
ve la tettebi'u ehvae kavmin kad dallu min kablü ve edallu kesiyren ve dallu an sevais sebiyl; Daha önce kendileri sapmış, birçoklarını da saptırmış olan ve yoldan çıkmakta hala direnen bir topluluğun keyfi yargılarına uymayın. Özellikle bu ümmete rabbimizin bir uyarısı. Sizden önceki sapmalara bakın, sizde onları izlemeyin. Peygamber de bu sapmaya dikkat ederek ne demişti, ne buyurmuştu?
- And olsun sizden öncekilerin sapmalarını karış karış, adım adım izleyeceksiniz.
- Le tedbeanne sunenellezine min kablikum şıbran bi şibrin, zıraen bi zıraen Onlar bir sürüngen deliğine girse, Velev dehalu hucr’a rabbin siz de o sürüngen deliğine arkalarından gireceksiniz.
Bu da kötü bir haber bizim için. Yani Allah’ın bu uyarısına rağmen hala akıllanmayacağımız yönünde bir haber.
78-) Lu'ınelleziyne keferu min beni israiyle alâ lisani Davude ve 'Iysebni Meryem* zâlike Bima 'asav ve kânu ya'tedun;
İsrailoğullarından Hakk'ı inkâr edenler, Davud'un ve Meryemoğlu İsa'nın lisanı üzere lânetlenmişlerdir (Allâh'tan uzak düşmüşlerdir)... Bu (sonuç), onların isyan etmeleri ve haddi aşmaları yüzündendir. (A.Hulusi)
78 - Benî İsraîl’den o küfür edenler hem Davud’un hem Meryem’in oğlu İsâ’nın lisaniyle tel’in edildiler, bu onların isyan etmeleri ve hakkın hududunu tecavüz eder olmaları sebebiyle idi. (Elmalı)
Lu'ınelleziyne keferu min beni israiyle alâ lisani Davude ve 'Iysebni Meryem İsrail oğullarından küfürde direnenler Davud’u ve Meryem oğlu İsa’nın dili ile lanetlenmişlerdir. Davud’un lanetini mezmur’lar da 28 babın 21 – 22 . cümlelerinde 31 ve 33. ve daha diğer cümlelerde bulabilirsiniz. O pasajlarda bu açıkça var Hz. Davud’un laneti Kitab-ı Mukaddes de. Yine İncil’de; Matta 12. babın 34. cümlesinde ve 23. babın 33. ve 35. cümlelerinde Hz. İsa’nın lanetini görebilirsiniz. Yani kendisini ilahlaştıranlara nasıl lanet ettiğini oralarda izleyebilirsiniz. Buna rağmen mi yaptılar bunu diyorsanız, evet, bu açık uyarıya rağmen saptılar. O halde kitabınızda uyarı yapılıyor olması, sizin sapmayacağınız anlamını taşımıyor o kitabı hayatınıza aktarmadığınız sürece.
zâlike Bima 'asav ve kânu ya'tedun; Bu onların isyankarlıkları ve sürekli taşkınlık yapmaları yüzündendir.
79-) Kânu la yetenahevne an münkerin fealuh* le bi'se ma kânu yef'alun;
Yaptıkları herhangi bir çirkin davranıştan birbirlerini vazgeçirmezlerdi. Yaptıkları ne kötü idi! (A.Hulusi)
79 - İşledikleri bir münkeden vaz geçmezlerdi, filhakika ne fena yapıyorlardı. (Elmalı)
Kânu la yetenahevne an münkerin fealuh onlar, evet, onlar ne yapıyorlardı? Birbirlerini, yapa geldikleri kötülüklerden caydırmaya çalışmıyorlardı.
Hatırlayın sevgili dostlar. Tefsirin girişindeki ayette, hemen ilk işlediğimiz ayette İsrail oğullarının sapmalarının sebebi olarak din adamlarının onları uyarmamaları gösterilmişti. Burada da Hıristiyanların sapmalarının sebebi olarak onların birbirlerini, kötülükten caydırmamaları gösterildi. Yani emr-i bil Maruf, Nehy-i anil münker yapmamaları gösterildi. Demek ki bir dinin metninin olduğu gibi korunmuş olması yetmiyor, aynı zaman da o dinin mensupları birbirlerini kötülükten caydıracaklar, sakındıracaklar. Mutlaka böyle bir müessesenin, Emr-i bil maruf müessesesinin ayakta kalması ve yürürlükte olması gerekiyor.
le bi'se ma kânu yef'alun; Gerçekten bu yaptıkları ne fena şeydi.
80-) Tera kesiyren minhüm yetevellevnelleziyne keferu* le bi'se ma kaddemet lehüm enfüsühüm en sehıtAllahu aleyhim ve fiyl azâbi hüm halidun;
Onlardan birçoğunun, hakikat bilgisini inkâr edenleri veliyy edindiklerini görürsün... Benliklerinin kendileri için hazırladığı gelecek ne kötüdür! Allâh onlara gazap etmiştir! Azapta ebedî kalacaklardır. (A.Hulusi)
80 - Onlardan bir çoğunu görürsün ki Allah’ı tanımayanlara yardaklık ederler, elbette nefislerinin kendileri için takdim ettiği hediye ne çirkin: Allah onlara gadab etti ve azabda muhalleddir onlar. (Elmalı)
Tera kesiyren minhüm yetevellevnelleziyne keferu Onlardan bir çoğunu küfürde saplananlarla sarmaş dolaş görürsün.
Şimdi onun da temelinde yatan ne, yani birbirlerini uyarmıyorlar bu onların sapmalarına yol açıyor. Niçin birbirlerini uyarmıyorlar? Çünkü kötülüklerle iyilikler kol kola dolaşıyor. Kötülerle iyiler yan yana geziyor. Kötülerle iyiler iç içe geçmiş olunca, iyiler kötüleri uyarmaz oluyor. Çünkü onların gözü kötülüklere alışmış oluyor. İşte onu söylüyor.
le bi'se ma kaddemet lehüm enfüsühüm ayartıcı öz benliklerinin kendilerine telkin ettiği şey öylesine kötüdür ki,
İnsanın içinin ne tarafına kulak verdiği çok önemli dostlar. İçinizin negatif tarafına kulak veriyorsanız, nefsinizin fısıltısını dinlersiniz. Pozitif tarafına kulak veriyorsanız o zaman ruhunuzun sesini dinlersiniz.
en sehıtAllahu aleyhim Allah’ın hışmına uğramışlardır. ve fiyl azâbi hüm halidun; ve onlar azaba mahkum olacaklardır.
81-) Ve lev kânu yu'minune Billahi ven Nebiyyi ve ma ünzile ileyhi mettehazuhüm evliyae ve lâkinne kesiyren minhüm fasikun;
Eğer, varlıklarını El Esmâ'sından yaratan Allâh'a, En-Nebi'ye (Hz.Muhammed'e) ve Ona inzâl olunana iman etmiş olsalardı, onları (inkârcıları) evliya edinmezlerdi... Fakat onlardan birçoğu fâsıklardır (inancı bozuk olanlar). (A.Hulusi)
81 - Eğer Allah ve Peygambere ve ona indirilene imanları olsa idi o kâfirleri yâr tutmazlardı, lâkin onların çoğu imandan uzak fasıklardır. (Elmalı)
Ve lev kânu yu'minune Billahi ven Nebiyyi ve ma ünzile ileyh eğer bunlar Allah’a, peygambere ve ona indirilene inanmış olsalardı mettehazuhüm evliyae onları dost edinmezlerdi. ve lâkinne kesiyren minhüm fasikun; ne ki, bunlardan çoğu yoldan sapmıştır.
Allah bizleri böylesine bir sapmadan korusun. Allah bu ümmeti kendine verilen vahiy emanetini hayatına aktaran ve peygamberine örneklik müessesesini hayatına aktaran ve onu ilahlaştırmadan örnek alabilen bir şuur versin.
“Ve ahiru davana velil hamdülillahi rabbil alemiyn”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder